farmacogenetica

Wat is een medicijn?

Een medicijn is elke actieve fysisch-chemische stof die een interactie aangaat met het lichaam en het modificeert om een ​​ziekte te genezen, te voorkomen of te diagnosticeren. Geneesmiddelen reguleren reeds bestaande functies, maar zijn niet in staat om nieuwe te creëren [1].

 

Drug actie

Over het algemeen wordt een medicijn in het lichaam geïntroduceerd (toegediend) op een locatie weg van de beoogde plaats van effect. Na opname in de bloedsomloop transporteren en absorberen verschillende organen en weefsels het medicijn door het hele lichaam, inclusief de doelplaatsen (distributie). Sommige medicijnen moeten door het lichaam worden gemetaboliseerd voordat ze hun activiteiten kunnen uitvoeren; andere worden gemetaboliseerd na hun werking op de aangegeven plaats en andere worden niet gemetaboliseerd. Ten slotte wordt het medicijn uit het lichaam geëlimineerd (uitscheiding) [2]. Het kennen van de metabole routes die elk medicijn verwerken en bepalen welke van cruciaal belang zijn voordat het op de markt wordt gebracht, helpt de variabiliteit van de medicijnrespons in de populatie en het risico op nadelige bijwerkingen te verminderen. [3].

Algemene factoren bij het bepalen van medicamenteuze behandeling 

De belangrijkste factoren bij het bestuderen van een medicijn en het definiëren van het gebruik ervan worden bepaald door de vastgestelde relatie tussen de hoeveelheid toegediend medicijn (dosis), de resulterende concentraties van het medicijn in het lichaam (blootstelling) en de intensiteit van de farmacologische effecten veroorzaakt door deze concentraties, gunstig en/of toxisch (respons) [4].

 

Veranderingen die van kracht zijn tussen individuen 

Er is een significant verschil tussen mensen wat betreft hun reactie op medicijnen, zowel in effectiviteit als in toxiciteit. Zo reageren verschillende patiënten verschillend op dezelfde medicatie [5]. Dit verschil ligt in genetische en niet-genetische factoren. Deze laatste zijn zeer gevarieerd en kunnen gedurende het leven van een persoon veranderen, zoals de invloed van geslacht, leeftijd, voeding, soort ziekte of geneesmiddelinteractie. Genetische factoren zijn meer conditionerend, omdat ze de neiging hebben constant te blijven en gerelateerd zijn aan de variabiliteit tussen individuen in de expressie van de genen die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van het medicijn, gegeven door verschillende genotypen [6], [7]. Een genotype is een erfelijke genetische informatie die in ons DNA is opgeslagen en die zich in de genen bevindt en de specifieke kenmerken bepaalt die de eigenschappen van een persoon bepalen, in dit geval de gevoeligheid voor een medicijn. Deze genotypen vertonen variaties, waarvan de basis de zogenaamde single nucleotide polymorphisms (SNP: single nucleotide polymorphism) is, welke informatie te herkennen is aan twee letters (nucleotide basen) die we met het DNA meedragen. SNP's die in genen voorkomen, kunnen het functioneren van eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van geneesmiddelen beïnvloeden [8]. Deze SNP's zijn in de eerste plaats verantwoordelijk voor verschillen in de respons op geneesmiddelen tussen individuen. In bredere zin komen sommige genetische variaties vaker voor bij sommige etnische groepen, waardoor ze meer of minder waarschijnlijk een betere algehele respons op een medicijn hebben [8].

 

Wat nodig is

Het verschil tussen de ene persoon en de andere in reactie op hetzelfde medicijn leidt tot het voorschrijven van medicijnen zonder echt te weten wat de effecten zijn bij een bepaalde patiënt, wat resulteert in "trial and error" door de beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg, waarbij verschillende medicijnen en doses worden geprobeerd totdat de juiste behandeling is gevonden gevonden. Dit brengt een hoog risico met zich mee op mogelijke bijwerkingen en hoge toxiciteitsniveaus bij de patiënt, om nog maar te zwijgen van de inefficiëntie die wordt veroorzaakt door de tijd en het budget dat door de gezondheidsdienst wordt geïnvesteerd [9].

 

Wat is farmacogenetica?

Farmacogenetica is de studie van de rol van individuele genetische variaties op de farmacologische respons van het individu, zowel wat betreft de werkzaamheid van de behandeling als de bijwerkingen, waardoor toxiciteit en therapeutisch falen wordt voorkomen [5], [6].

 

Doelstellingen van farmacogenetica

Farmacogenetica heeft tot doel de farmacologische behandeling te optimaliseren, waarbij a priori de werkzaamheid, tolerantie en effecten van geneesmiddelen bij elke patiënt bekend zijn [6]. Met andere woorden, om een ​​veel veiligere en efficiëntere gepersonaliseerde therapie te bereiken waarmee de beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg het juiste medicijn kan kiezen, met de juiste dosis en met het laagst mogelijke risico op bijwerkingen voor een bepaalde patiënt [6], [7], [9].

Het is vermeldenswaard dat in 2018 de farmaceutische detailhandel (exclusief geneesmiddelen die tijdens klinische behandelingen worden gebruikt) goed was voor ongeveer een zesde van alle uitgaven voor gezondheidszorg en de op twee na grootste uitgavencomponent in de EU-landen, na intramurale en extramurale zorg.

 

voordelen

Farmacogenetica maakt het mogelijk om vertragingen bij het toedienen van effectieve therapie, onnodige risico's van bijwerkingen en grote uitgaven voor ineffectieve behandelingen te voorkomen, wat kan leiden tot een algehele verlaging van de kosten van de gezondheidszorg door het verminderen van:

• het aantal bijwerkingen van geneesmiddelen
• het aantal mislukte geneesmiddelenonderzoeken
• de tijd die nodig is om een ​​medicijn te laten goedkeuren
• hoe lang patiënten medicijnen gebruiken
• het aantal medicijnen dat patiënten moeten nemen om een ​​effectieve therapie te vinden
• de effecten van een ziekte op het lichaam door vroege genezing. [9]

 

Voorbeeld: Mercaptopurine en het NUDT15-gen 

Mercaptopurine is de steunpilaar van de curatieve behandeling van meerdere vormen van kanker, voornamelijk acute lymfatische leukemie. Langdurige dagelijkse blootstelling aan mercaptopurine tijdens onderhoudstherapie is de steunpilaar van de meeste huidige behandelingsregimes voor acute lymfoblastische leukemie en is onbetwistbaar voor het genezen van deze ziekte. Daarnaast wordt het ook gebruikt voor de behandeling van andere ziekten zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Een uitgebreide genetische studie uitgevoerd in 2015 bij 1028 patiënten met deze ziekte, onderworpen aan behandelingsregimes met mercaptopurine, identificeerde varianten die geassocieerd zijn met een aanleg om toxiciteit voor dit medicijn te vertonen in het NUDT15-gen [12], waarvan bekend is dat het betrokken is bij de controlemechanismen voor de correcte werking van DNA [13]. Van de gerapporteerde resultaten waren de patiënten die slechter reageerden op de behandeling omdat ze vatbaar waren voor het medicijn en bijgevolg een hoger risico hadden op toxiciteit en bijwerkingen van de medicatie, degenen met een specifiek genotype (CT, en vooral TT) . Ter vergelijking: degenen met CC-genotype hadden een lager risico. Daarom moeten de doses mercaptopurine worden aangepast aan de toxiciteit tijdens de behandeling. Dus, zoals in figuur 1, werd de juiste gereguleerde dosishoeveelheid bepaald voor elke patiënt met een specifiek genotype, waardoor de dosisintensiteit bij die patiënten met CT- en TT-genotypes werd verlaagd. Dus, rekening houdend met het genotype en de gevoeligheid ervan om bijwerkingen te veroorzaken, kan a priori worden overwogen of het medicijn het meest geschikt is voor behandeling en wat de geschikte dosis zou moeten zijn om het uit te voeren [12].

Figuur 1. Doseringsintensiteit van mercaptopurine gemoduleerd op basis van genotypen in het NUDT15-gen.

Bron: Yang et al. (2015)

                                  

Volgende stappen

Dankzij de aanzienlijke vooruitgang in de sector tijdens de laatste decennia, zijn hoge efficiëntie en kosteneffectiviteit, zijn er projecten voor de toepassing van farmacogenetica in de gezondheidszorg ontwikkeld [10], [11], [14]. Natuurlijk verloopt het proces traag en is er nog een lange weg te gaan, maar sommige landen hebben al grote stappen gezet. Dit is het geval bij de grote ontwikkeling in het Nederlandse zorgstelsel, waar dankzij projecten als de Nederlandse Werkgroep Farmacogenetica (DPWG) [15] zorgpersoneel en apothekers tijdens het voorschrijven en verkopen van geneesmiddelen beschikbare farmacogenetische gegevens van patiënten die hun toestemming hebben gegeven, met de bedoeling de behandeling en zorgdiensten te optimaliseren en veel nauwkeurigere, gedetailleerdere en efficiëntere zorg te bieden [16]-[17].

Hoewel de routinematige implementatie van farmacogenetica in de gezondheidszorg in de meeste landen nog veel werk vereist om werkelijkheid te worden, bieden we u bij 24Genetics een gespecialiseerde test aan, waarmee u uw genetische aanleg voor tientallen geneesmiddelen kunt controleren, rekening houdend met hun toxiciteit in uw lichaam, hun doeltreffendheid of het noodzakelijke doseringsniveau. 24genetics.com/pharma-dna-analyse