Het hartorgaan is een krachtige pomp die bloed, voedingsstoffen en zuurstof door het lichaam laat circuleren en, verrassend genoeg, het eerste orgaan is dat wordt gevormd tijdens de embryonale ontwikkeling. In de Griekse geneeskunde werd het als het belangrijkste orgaan beschouwd, en vandaag de dag nodigt het feit dat hartziekten wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak blijven ons uit om te proberen de moleculaire, genetische en ecologische basis van cardiovasculaire ontwikkeling en ziekte beter te begrijpen. [1]
Cardiovasculair systeem
De bloedsomloop, of cardiovasculair systeem, bestaat uit het hart en een gesloten systeem van bloedvaten, bestaande uit slagaders, aders en haarvaten. Als curiositeit is het vermeldenswaard dat als alle bloedvaten van een persoon zouden worden samengevoegd, ze ongeveer 100,000 kilometer zouden meten, dat wil zeggen meer dan twee keer de meting van de omtrek van de aarde. De belangrijkste functie is het transporteren van voedingsstoffen en zuurstofrijk bloed naar alle organen van het lichaam en het terugvoeren van zuurstofarm bloed naar de longen.
Deze vitale rol van het cardiovasculaire systeem hangt af van de continue en gecontroleerde beweging van bloed door de duizenden kilometers haarvaten die door elk weefsel lopen en elke cel in het lichaam bereiken. Het is in de microscopisch kleine haarvaten dat het bloed zijn laatste transportfunctie vervult. Voedingsstoffen en andere essentiële materialen gaan van het capillaire bloed naar de vloeistoffen die de cellen omringen, terwijl afvalproducten worden verwijderd. [2]
Hart- en vaatziekten cijfers
Hart- en vaatziekten zijn een van de belangrijkste doodsoorzaken in Europa, waar ze verantwoordelijk zijn voor ongeveer 4 miljoen sterfgevallen per jaar, ongeveer 45% van alle sterfgevallen. Met name ischemische hartziekten en cerebrovasculaire ziekten, de twee belangrijkste groepen van hart- en vaatziekten, zijn verantwoordelijk voor respectievelijk ongeveer 2 miljoen en 1 miljoen sterfgevallen. [3]
Volgens de European Society of Cardiology (ESC) toonden gestandaardiseerde leeftijdsgegevens voor 2015 aan dat bijna een op de vier mensen in ESC-lidstaten een verhoogde bloeddruk had (Figuur 1). De systolische bloeddruk was hoger bij mannen dan bij vrouwen en in middeninkomenslanden dan in hoge-inkomenslanden. In bijna alle landen is de prevalentie van verhoogde bloeddruk de afgelopen 35 jaar naar beneden gegaan, maar de huidige dalingspercentages lijken niet voldoende om de WHO-doelstelling voor niet-overdraagbare ziekten voor 2025 te halen. [4]
Figuur 1. Leeftijdgestandaardiseerde incidentie van hart- en vaatziekten in lidstaten van de European Society of Cardiology (2017). [4]
In een studie van het European Heart Network werd geschat dat hart- en vaatziekten (HVZ) de economie van de Europese Unie alleen al in 210 € 2015 miljard hebben gekost, waarvan 53% (€ 111 miljard) te wijten was aan kosten voor de gezondheidszorg; 26% (€ 54 miljard) was te wijten aan productiviteitsverliezen; en 21% (€ 45 miljard) was te danken aan informele zorg voor mensen met HVZ. De studie toonde aan dat de economische last van HVZ aanzienlijk varieert, met directe gezondheidskosten per hoofd van de bevolking variërend van € 48 in Bulgarije tot € 365 in Finland. [4]
Het verminderen van de morbiditeit en mortaliteit van hart- en vaatziekten (HVZ) is het doel van klinische en populatiegebaseerde preventieve strategieën. Aangezien hart- en vaatziekten multifactorieel zijn, is het noodzakelijk om verschillende risicofactoren tegelijkertijd te beheersen en erop in te werken. Multifactoriële of complexe ziekten zijn ziekten die niet beperkt zijn tot een enkel genoverervingspatroon en in de meeste gevallen worden geassocieerd met de effecten van meerdere genen samen met de effecten van omgevingsfactoren.
CVD-risicostratificatie is belangrijk omdat er personen zijn die nog geen openlijke ziekte hebben, maar deze wel kunnen ontwikkelen. Totaal CVD-risico betekent dat een persoon waarschijnlijk een fatale cardiovasculaire gebeurtenis zal ontwikkelen gedurende een bepaalde periode. Om personen met een hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten te helpen diagnosticeren en monitoren, zijn er follow-upmodellen ontwikkeld die momenteel in Europa worden gebruikt in de vorm van grafieken voor systemische coronaire risicoschatting (SCORE) (Figuur 2).[5]
Figuur 2. a) SCORE-grafiek: 10-jaars risico op fatale hart- en vaatziekten (HVZ) in landen met een hoog risico op HVZ. b) SCORE-grafiek: 10-jaars risico op fatale hart- en vaatziekten (HVZ) in landen met een laag risico op HVZ. [5]
Risicofactoren voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.
Het risicogedrag van vandaag wordt de risicofactoren van morgen en risicofactoren worden de hart- en vaatziekten van morgen. In deze context zijn pogingen ondernomen om programma's voor gezondheidsbevordering en ziektepreventie te ontwikkelen op basis van de wereldwijde wetenschappelijke ontdekkingen die de afgelopen decennia zijn gedaan. [6] De basisstrategie die door deze gezondheidscampagnes wordt gebruikt, is voornamelijk gericht op het vermijden of verminderen van de factoren die het risico op het ontwikkelen van HVZ verhogen. Waaronder:
→ Bloeddruk. Arteriële hypertensie (HT) is een van de belangrijkste vermijdbare factoren van vroegtijdige sterfte in de wereld. Het is ook de belangrijkste onafhankelijke risicofactor voor HVZ. In de meeste ontwikkelde landen heeft meer dan 30% van de volwassenen hypertensie. Daarom moet primaire preventie zo vroeg mogelijk beginnen. [7]
→ Cholesterol. Het meeste circulerende cholesterol is in de vorm van LDL-cholesterol (low-density lipoproteïne), dat direct verband houdt met het risico op hart- en vaatziekten. Hoge niveaus van LDL zijn geassocieerd met atherogeen risico, dat wordt gedefinieerd als de mogelijkheid om veranderingen te ontwikkelen die leiden tot het verschijnen van een lipide-afzetting in de slagaderwand. Deze afzetting van lipiden kan leiden tot de ontwikkeling van verkalkingsplaque, en dus tot verlies van arteriële elasticiteit of atherosclerose. Hypercholesterolemie is dus een indicator van een verhoogd cardiovasculair risico. [8]
→ Suikerziekte. Diabetes mellitus (DM) is een groep stofwisselingsstoornissen waarvan het belangrijkste kenmerk de aanwezigheid van verhoogde bloedglucoseconcentraties is. Geschat wordt dat in 2030 ongeveer 64 miljoen mensen in Europa aan DM type 2 zullen lijden. Dit is zorgwekkend omdat de meeste diabetici overlijden aan HVZ. Mensen met DM lopen een hoog risico en de SCORE-tabel is niet op hen van toepassing. Daarom is het belangrijk om levensstijlgewoonten aan te passen, het lichaamsgewicht te reguleren, fysieke activiteit te verhogen en gezonde eetgewoonten aan te nemen, om de ontwikkeling van DM en CVD of de progressie ervan te voorkomen. [9]
→ Obesitas. De prevalentie van obesitas in de wereld neemt toe, vooral in de meer ontwikkelde landen, en draagt bij tot een significante toename van HVZ-morbiditeit. Een sedentaire levensstijl en slechte voedingsgewoonten zijn de belangrijkste oorzaak van obesitas. Er is een lineair verband tussen body mass index (BMI), obesitas en vooral buikomvang met totale sterfte. Het belangrijkste is het voorkomen van obesitas op jonge leeftijd. Onderwijs en media-invloed zijn belangrijk bij het voorkomen van obesitas bij kinderen. [10]
→ Roken. Het roken van sigaretten is een dominante risicofactor voor cardiovasculaire en niet-cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit. Naar schatting zullen er in 2025 1.6 miljard rokers in de wereld zijn en zullen 10 miljoen mensen per jaar sterven door roken. Om die reden wordt het beschouwd als de belangrijkste risicofactor om te vermijden bij het voorkomen van de ontwikkeling van HVZ. [11]
→ Genetica. CVD zijn complexe en genetisch heterogene ziekten, die het gevolg zijn van veel gen-gen- en gen-omgevingsinteracties. Om deze reden spelen moleculaire genetica en farmacogenetica een sleutelrol bij de diagnose, preventie en behandeling van HVZ. Genetische tests worden vaak gebruikt om de onderliggende genetische oorzaak te identificeren bij patiënten met verdenking op hart- en vaatziekten en om te bepalen wie in de familie de causale variant heeft geërfd en daarom het risico loopt HVZ te ontwikkelen. [12]
Beschermende factoren voor cardiovasculaire gezondheid
Bijna een derde van de sterfgevallen door hart- en vaatziekten wordt als potentieel te voorkomen beschouwd. De American Heart Association (AHA) heeft aanbevelingen gepubliceerd die de ideale toestand van cardiovasculaire gezondheid definiëren. Onder hen vinden we:
→ Gezonde voedingsgewoonten. Gezonde voeding is de basis van CVD-preventie. Eetgewoonten beïnvloeden het bloedvet- en suikergehalte, de bloeddruk en het lichaamsgewicht. Gezonde voeding verkleint de kans op andere chronische ziekten. Het mediterrane dieet wordt geacht te voldoen aan alle gezonde voedingsaanbevelingen. Het is moeilijk om de effecten van individuele voedingsstoffen op gezondheidsvoordelen te isoleren, en huidig onderzoek suggereert dat het belangrijker is om het dieet als geheel te beschouwen dan zich te concentreren op specifieke voedingsstoffen. Verschillende voedingsbenaderingen zijn onderzocht op hun effecten op HVZ. Vetarme diëten en vetrijke, koolhydraatarme diëten zijn populair en effectief voor gewichtsverlies, maar er is onvoldoende bewijs om ze aan te bevelen voor primaire preventie van HVZ. [13]
→ Lichamelijke activiteit. Regelmatige lichaamsbeweging is beschermend en heeft veel voordelen. Het heeft een directe invloed op de vermindering van reeds bestaande vasculaire laesies en vermindert andere risicofactoren (verlaagt lichaamsgewicht, lipidenniveaus, bloedsuikerspiegels en bloeddruk) en vermindert zo de incidentie van coronaire hartziekten. Aanbevelingen voor lichamelijke activiteit bij volwassenen zijn minimaal 150 minuten aerobe activiteit met matige intensiteit of minimaal 75 minuten krachtige activiteit per week. [13]
Genetica en cardiovasculaire gezondheid
Met de komst van middelen en technologie na het Human Genome Project, is er een golf van onderzoek geweest gericht op genoombrede predispositiemarkers en farmacogenetica bij complexe cardiovasculaire aandoeningen. Genomisch onderzoek heeft licht geworpen op de impact van eerder geïdentificeerde genen op de ontwikkeling en progressie van hart- en vaatziekten. Bovendien heeft het tot nu toe onbekende genomische regio's blootgelegd die geassocieerd zijn met cardiovasculaire uitkomsten. [12]
De belofte van gepersonaliseerde geneeskunde ligt in het combineren van deze genetische informatie met andere biomarkers om preventieve en therapeutische strategieën af te stemmen op individuele patiënten voor een effectieve behandeling, minder bijwerkingen en meer efficiëntie in preventieve zorg. [12]
Een voorbeeld hiervan is een myocardinfarct (MI). Het is aangetoond dat deze ziekte erfelijk is en een van de belangrijkste oorzaken van overlijden en invaliditeit wereldwijd is. Hoewel de meeste MI's voorkomen bij personen ouder dan 65 jaar, komt 5-10% van de nieuwe MI's voor bij jongere patiënten en deze gebeurtenissen worden geassocieerd met een aanzienlijk hogere erfelijkheidsgraad. Daarom hebben individuen met een familiegeschiedenis van vroeg optredende MI een veelbelovend profiel voor genetische mapping. [14]
Specifiek zijn in het melanoomremmende activiteit 3 of MIA3-gen polymorfismen beschreven die geassocieerd zijn met een verhoogde genetische aanleg om MI te ontwikkelen. Een polymorfisme is een variatie in de DNA-sequentie die in een populatie voorkomt met een frequentie van 1% of hoger. [15]
Daarnaast hebben veel van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals diabetes, verhoogd LDL-cholesterol of obesitas, ook een belangrijke genetische component. In het geval van diabetes type 2 zijn sommige mutaties in genen zoals RREB1, TCF19 of VEGFA in verband gebracht met een verhoogde aanleg om deze ziekte te ontwikkelen. [16]
24Genetica en cardiovasculaire gezondheid
Vanuit 24Genetics bieden we een oplossing voor preventieve zorg voor cardiovasculaire gezondheid, door inzicht te krijgen in individuele genetische aanleg. In onze gezondheidsrapport we analyseren de belangrijkste genen en polymorfismen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van pathologieën zoals 1S gedilateerde cardiomyopathie, familiale hypertrofische cardiomyopathie of myocardinfarct, naast vele andere, om te informeren over mogelijke genetische aanleg voor dit soort ziekten.
Bibliografie
1. Granger, A. & Emambokus, N. Celmetabolisme ♥ Cardiovasculaire biologie. Cel Metab. 21, 151 (2015).
2. López, EM FISIOLOGIA DEL SISTEMA CARDIOVASCULAIRE. onderwijs. Física Deporte 6 (1979).
3. Di Girolamo, C. et al. Vooruitgang bij het verminderen van ongelijkheid in sterfte aan hart- en vaatziekten in Europa. Hart 106, 40â € "49 (2020).
4. Timmis, A. et al. European Society of Cardiology: Cardiovascular Disease Statistics 2019. Eur. Hart J. 41, 12â € "85 (2020).
5. Francula-Zaninovic, S. & Nola, IA Beheer van risicofactoren voor meetbare variabele hart- en vaatziekten. Curr. Cardiolen. ds. 14, 153â € "163 (2018).
6. Reddy, KS Cardiovasculaire gezondheid. J. Ben. Coll. Cardiolen. 65, 1026â € "1028 (2015).
7. Hollander, W. De rol van hypertensie bij atherosclerose en hart- en vaatziekten. Ben. J. Cardiool. 38, 786â € "800 (1976).
8. Carson, JAS et al. Dieetcholesterol en cardiovasculair risico: een wetenschappelijk advies van de American Heart Association. Circulatie 141, (2020).
9. Henning, RJ Type-2 diabetes mellitus en hart- en vaatziekten. Toekomstige Cardiolen. 14, 491â € "509 (2018).
10. Powell-Wiley, TM et al. Obesitas en hart- en vaatziekten: een wetenschappelijke verklaring van de American Heart Association. Circulatie 143, (2021).
11. Ambrose, JA & Barua, RS De pathofysiologie van het roken van sigaretten en hart- en vaatziekten. J. Ben. Coll. Cardiolen. 43, 1731â € "1737 (2004).
12. Manace, LC, Godiwala, TN & Babyatsky, MW Genomics of Cardiovascular Disease: LC MANACE ET AL.: SPECIALE FUNCTIE-GENOMICS VAN CARDIOVASCULAIRE ZIEKTE. Berg Sinaï J. Med. J. Vert. Pers. Med. 76, 613â € "623 (2009).
13. Lanier, JB Dieet en lichaamsbeweging voor preventie van hart- en vaatziekten. 93, 6 (2016).
14. Myocardinfarct Genetics Consortium. Genoombrede associatie van vroeg beginnend myocardinfarct met single-nucleotide polymorfismen en kopie-nummervarianten. nat. Genet. 41, 334â € "341 (2009).
15. Koch, W. et al. Uitgebreid bewijs voor associatie tussen het gen voor melanoomremmende activiteit 3 en een myocardinfarct. trom. Haemost. 105, 670â € "675 (2011).
16. DIAbetes Genetica Replicatie en meta-analyse (DIAGRAM) Consortium et al. Genoombrede trans-ancestry meta-analyse geeft inzicht in de genetische architectuur van type 2 diabetesgevoeligheid. nat. Genet. 46, 234â € "244 (2014).
