24G-logo
0 0

Blue Monday en seizoensgebonden affectieve stoornis

Blue Monday wordt door velen beschouwd als de meest trieste of meest deprimerende dag van het jaar. Deze dag staat op de kalender op de derde maandag van januari, wanneer veel mensen lijden aan een seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) of gewoon een winterdepressie. Volgens de kleurenpsychologie wordt de dag geassocieerd met blauw, een kleur die staat voor passiviteit, verdriet, pessimisme of apathie (1) en vandaar de naam die aan deze dag is toegekend.

Maar waar komt deze uitdrukking vandaan en wat is er waar aan? 

De oorsprong van deze uitdrukking dateert uit 2005 en werd voor het eerst gebruikt door motivatie-expert Cliff Arnall, die ook een wiskundige formule voorstelde om aan te tonen waarom de derde maandag van het jaar de droevigste dag was. Deze formule werd jaren later gewijzigd en luidde als volgt:

Cliff Arnall - Blauwe maandag

  • W verwijst naar het weer, 

  • D naar schulden, 

  • d tot het maandsalaris, 

  • T tot de tijd die is verstreken sinds het einde van Kerstmis, 

  • Q tot de tijd sinds er een mislukte poging is gedaan om een ​​of ander doel uit te voeren, 

  • M tot het niveau van motivatie, en 

  • Na de behoefte om iets te doen. 

 

Er werd in geen geval gespecificeerd hoe deze variabelen moesten worden gemeten, zelfs niet de meer concrete, zoals de tijd sinds Kerstmis, salaris of schulden, laat staan ​​de meer abstracte, zoals de mate van motivatie of de behoefte om iets te doen. 

Hoewel het feit dat er een wiskundige formule is ontwikkeld om te meten welke dag de droevigste van het jaar is, deze geloofwaardigheid lijkt te geven, is niets minder waar, zoals veel experts beweren gebrek aan methodologische principes. Daarom is de term Blue Monday een pseudowetenschappelijke term en ondanks het gebruik van echte factoren die de stemming beïnvloeden voor de berekening, is de benadering van de vergelijking volkomen willekeurig (2). 

Een voorbeeld van de echte factoren die worden beschouwd om Blue Monday tot de meest trieste dag van het jaar te verklaren, en die duidelijk van invloed zijn op de stemming, is het weer. Tijdens de winter ervaren sommige mensen meer droefheid zonder duidelijke oorzaak, vooral in gebieden met minder uren daglicht gedurende deze maanden. Dit staat bekend als een seizoensgebonden affectieve stoornis, en hoewel het het meest wordt ervaren tijdens de wintermaanden, ervaren sommige mensen het in het voorjaar of de zomer. 

Wat is seizoensgebonden affectieve stoornis?

Seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) is een toestand van seizoensgebonden stemmingswisselingen die wordt gekenmerkt door terugkerende depressie meestal in de herfst of winter die spontaan afneemt in de lente of zomer. Vermoeidheid, overeten, hunkering naar koolhydraten en depressieve stemming zijn de meest voorkomende symptomen. Bij sommige mensen ontwikkelt SAD zich tot een depressie die hun dagelijks leven ernstig beïnvloedt (3). 

Winterdepressie is een multifactoriële aandoening waarbij chronobiologische mechanismen gerelateerd aan circadiane ritmes, melatonine, serotonine-turnover en fotoperiodiek, dwz de lengte van uren duisternis in verhouding tot uren licht in een periode van 24 uur (4). 

Deze ziekte heeft een hoog risico op herhaling en persistentie. Ongeveer tweederde van de mensen met de diagnose SAD krijgt in de winter na de diagnose opnieuw symptomen. In de 5 tot 11 jaar na de eerste diagnose blijft 22-42% van de patiënten aan SAD lijden en ontwikkelt 33-44% een niet-seizoensgebonden patroon in volgende episodes. In feite verdwijnt de aandoening volledig bij slechts 14-18% van de patiënten (3, 5). 

Hoe wordt deze aandoening gediagnosticeerd?

De diagnostische criteria zijn als volgt:

  • Er wordt een temporele relatie waargenomen tussen het optreden van depressieve episodes en een bepaalde tijd van het jaar. 

  • Volledige remissies komen ook voor in een karakteristieke tijd van het jaar. 

  • In de afgelopen 2 jaar hebben zich twee ernstige depressieve episodes voorgedaan die de temporele relaties zoals gedefinieerd in de vorige twee criteria aantonen, en er hebben zich in diezelfde periode geen niet-seizoensgebonden depressieve episodes voorgedaan.

  • Seizoensgebonden depressieve episodes (zoals hierboven beschreven) zijn talrijker dan niet-seizoensgebonden depressieve episodes die zich tijdens het leven van het individu kunnen hebben voorgedaan (5).

 

Is er een behandeling voor SAD?

Het seizoensgebonden aspect van SAD biedt een veelbelovende mogelijkheid voor preventie. Vanwege het belang van verminderde blootstelling aan licht bij deze aandoening, hebben veel onderzoeken zich gericht op de werkzaamheid van fototherapie, wordt in de meeste gevallen gebruikt als eerstelijnsbehandeling. Fototherapie, ook wel 'lichttherapie' genoemd, is een techniek waarbij gebruik wordt gemaakt van elektromagnetische straling en, in het geval van de behandeling van SAD, zichtbaar licht met volledig spectrum (6). Het exacte werkingsmechanisme van fel licht is niet duidelijk, maar er wordt verondersteld dat het te wijten is aan stimulatie van lichtgevoelige retinale ganglioncellen, die melanopsine bevatten, en projecteren naar de hypothalamus waar de suprachiasmatische kern, het belangrijkste centrum van regulatie van circadiane ritmes, wordt geactiveerd, voornamelijk door remming van de melatoninesynthese. Melatonine is een hormoon dat betrokken is bij slaapregulatie, essentieel voor het beheersen van stemming en gedrag (figuur 1). Bovendien beïnvloedt fel licht belangrijke neurotransmittermoleculen zoals de serotoninetransporter, een belangrijke neuromodulator in stemmings- en gedragsregulatie, en kan het de immuunfuncties beïnvloeden (7, 8).

Seizoensgebonden affectieve stoornis

Schema van de melanopsine-route door de retinale ganglioncellen naar de suprachiasmatische kern, het belangrijkste regulatiecentrum van circadiane ritmes. Afbeelding verkregen van: (9)

Aan de andere kant heeft directe toediening van melatonine, of melatonine-analogen, het vermogen om veranderde circadiane ritmes te herstellen, onafhankelijk of in combinatie met fototherapie, dus ze zijn ook veelbelovend bij de behandeling van de seizoensgebonden affectieve stoornis (3).

 

 Wat is de rol van genetica bij SAD?

Bij het reguleren van circadiane ritmes, zoals bij vrijwel alle fysiologische processen, zijn specifieke eiwitten betrokken die worden gecodeerd door verschillende genen die de zogenaamde "moleculaire klok" vormen. Daarom zullen mutaties in deze genen implicaties hebben voor de regulatie van circadiane ritmes en kunnen ze leiden tot meer of minder aanleg om aan SAD te lijden. 

Een van de eiwitten die deel uitmaakt van de zogenaamde moleculaire klok is de NPAS2 eiwit (neuronaal PAS-domein-bevattend eiwit 2). Er zijn ook genoombrede associatiestudies (GWAS) die het verband aantonen met een grotere aanleg voor seizoensgebonden affectieve stoornis (10, 11). 

 

Wat kan 24Genetics u vertellen over SAD?

De 24Genetics DNA-talent- en persoonlijkheidstest kan uw aanleg opwekken om seizoensgebonden stemmingswisselingen te ervaren, die ook verband houden met eetlust en gewicht.

 

Bibliografie

  1. Blue Monday: een deprimerende dag van pseudowetenschap en vernedering | Psychologie | De beschermer. (nd). Ontvangen op 5 januari 2023 van https://www.theguardian.com/science/blog/2012/jan/16/blue-monday-depressing-day-pseudoscience
  2. 24 januari werd de slechtste dag van het jaar genoemd. (nd). Ontvangen op 5 januari 2023 van https://www.nbcnews.com/id/wbna6847012#.VXnhVkao1T8 
  3. Kaminski-Hartenthaler, A., Nussbaumer, B., Forneris, CA, Morgan, LC, Gaynes, BN, Sonis, JH, Greenblatt, A., Wipplinger, J., Lux, LJ, Winkler, D., van Noord, MG, Hofmann, J., & Gartlehner, G. (2015). Melatonine en agomelatine voor het voorkomen van seizoensgebonden affectieve stoornis. Cochrane-database met systematische overzichten, 2015(11). https://doi.org/10.1002/14651858.CD011271.PUB2
  4. Ciarleglio, CM, Resuehr, HES, & McMahon, DG (2011). Interacties van de serotonine- en circadiane systemen: aard en opvoeding in ritmes en blues. Neurowetenschap leerprogramma, 197, 8-16. https://doi.org/10.1016/J.NEUROSCIENCE.2011.09.036 
  5. Magnusson, A., en Partonen, T. (2005). De diagnose, symptomatologie en epidemiologie van seizoensgebonden affectieve stoornis. CZS-spectrums, 10(8), 625-634. doi:10.1017/S1092852900019593 
  6. Informatie over de procedure voor fototerapia | Herdenkingscentrum voor kanker van Sloan Kettering. (nd). Ontvangen op 5 januari 2023 van https://www.mskcc.org/es/cancer-care/patient-education/about-your-phototherapy-procedure 
  7. Pjrek, E., Friedrich, ME, Cambioli, L., Dold, M., Jäger, F., Komorowski, A., Lanzenberger, R., Kasper, S., & Winkler, D. (2020). De werkzaamheid van lichttherapie bij de behandeling van seizoensgebonden affectieve stoornis: een meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken. Psychotherapie en psychosomatiek, 89(1), 17–24. https://doi.org/10.1159/000502891
  8. Venkataramanujam Srinivasan, Domenico De Berardis, Samuel D Shillcutt & Amnon Brzezinski (2012) De rol van melatonine bij stemmingsstoornissen en de antidepressieve effecten van agomelatine, Expert Opinion on Investigational Drugs, 21:10, 1503-1522, DOI: 10.1517/13543784.2012.711314
  9. Awad-Alkoziv H. Melatonine en melanopsina en el ojo: ¿amigos o enemigos?. ANALES RANF [Internet]. Koninklijke Nationale Academie voor Farmacie; Een echte Acad-boerderij · jaar 2019 · jaargang 85 · uitgave 01:49-59.
  10. Kim, HI, Lee, HJ, Cho, CH, Kang, SG, Yoon, HK, Park, YM, Lee, SH, Moon, JH, Song, HM, Lee, E., & Kim, L. (2015). Associatie van CLOCK-, ARNTL- en NPAS2-genpolymorfismen en seizoensvariaties in stemming en gedrag. Internationale chronobiologie, 32(6), 785-791. https://doi.org/10.3109/07420528.2015.1049613
  11. Partonen, T., Treutlein, J., Alpman, A., Frank, J., Johansson, C., Depner, M., Aron, L., Rietschel, M., Wellek, S., Soronen, P., Paunio, T., Koch, A., Chen, P., Lathrop, M., Adolfsson, R., Persson, ML, Kasper, S., Schalling, M., Peltonen, L., & Schumann, G. ( 2007). Drie circadiane klokgenen Per2, Arntl en Npas2 dragen bij aan winterdepressie. Annals of Medicine, 39(3), 229-238. https://doi.org/10.1080/07853890701278795

Geschreven door Debora Pino García

Geneticus

Maculadegeneratie en genetica

Maculadegeneratie is een oogziekte die wereldwijd miljoenen mensen treft. Hoewel leeftijd een belangrijke risicofactor is, speelt ook genetica een rol bij de ontwikkeling ervan. Sommige vormen van maculaire degeneratie zijn zelfs gerelateerd aan specifieke genetische mutaties, die kunnen worden...

Lees verder

De relatie tussen hartinfarct en genetica

Hartziekte is wereldwijd een van de belangrijkste doodsoorzaken. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn hart- en vaatziekten, waaronder hartinfarcten, verantwoordelijk voor 31% van alle sterfgevallen wereldwijd. Dit komt neer op 17.9 miljoen doden per...

Lees verder

Zeldzame ziekten

Zeldzame ziekten worden gekenmerkt door hun lage prevalentie, die wordt gedefinieerd als het aantal mensen in een specifieke groep dat op een bepaald moment aan een bepaalde ziekte lijdt. Hoewel er geen eenduidige definitie is voor de term 'zeldzame ziekte', zijn ze allemaal gebaseerd op de...

Lees verder

Obesitas en genetica

Obesitas wordt gedefinieerd als een abnormale of overmatige ophoping van vet die schadelijk kan zijn voor de gezondheid (1). Daarom hebben enkele van de belangrijkste vragen die eromheen draaien betrekking op de vraag of obesitas genetisch of erfelijk is. Onder de verschillende bestaande methoden om te meten en...

Lees verder

De invloed van genetica op intracraniale aneurysma's

Het is belangrijk om de factoren te begrijpen die de gezondheid van de hersenen in gevaar kunnen brengen. Onderzoek heeft aangetoond dat zowel omgevings- als genetische factoren het risico op een intracraniaal aneurysma kunnen verhogen, een verzwakt gebied in een bloedvat in de hersenen waardoor het verwijdt of...

Lees verder

Primaire biliaire cirrose: een genetische leveraandoening

Primaire biliaire cirrose, ook bekend als primaire biliaire cholangitis, is een ziekte die wordt gekenmerkt door progressieve vernietiging van levercellen, wat kan leiden tot een aantal ernstige complicaties. Het is bekend dat er genetische gevoeligheid kan zijn bij de ontwikkeling van...

Lees verder

Welke rol spelen genetica bij reumatoïde artritis?

Reumatoïde artritis valt in een zeer brede groep pathologieën die auto-immuunziekten worden genoemd. Deze chronische aandoeningen worden gekenmerkt doordat het immuunsysteem zijn eigen weefsels en organen aanvalt, wat overal in het lichaam kan voorkomen. De exacte oorzaak van auto-immuun...

Lees verder

Wilms-tumor en genetica

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat jaarlijks meer dan driehonderdduizend kinderen wereldwijd de diagnose kanker krijgen [2]. Wilms-tumor is een van de meest voorkomende vormen van nierkanker bij kinderen, hoewel de incidentie niet al te hoog is: 1 op de 10,000 kinderen...

Lees verder
    0
    Winkelwagen
    Uw winkelwagen is leeg
      Bereken Shipping
      Breng Coupon